Η Γέργερη είναι δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Γόρτυνας με 1.506 κατοίκους το 2001 και με υψόμετρο 520 μέτρα. Αν προχωρήσουμε προς τα νότια η πορεία μας θα μας οδηγήσει στον Ψηλορείτη που είναι 39,6 χιλιόμετρα στο δρόμο προς Ζαρό ή Καμάρες .
Το όνομα της Γέργερης είναι προελληνικό, όπως και των άλλων χωριών της ρίζας (Πανασσός, Νύβριτος).
Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά μία εκδοχή το όνομά του οφείλεται στα πολλά Γάργαρα νερά που υπάρχουν στην περιοχή.
Ο Εμμ. Λαμπρινάκης στη Γεωγραφία της Κρήτης του 1890 αναφέρει ότι οφείλει το όνομά της στη λέξη Γέργερος, επειδή είναι κτισμένη γύρω-γύρω σαν σε λαιμό (Γεργερές ή Γεργές είναι ένα είδος κουδουνιού που έβαζαν στις αίγες).
Επίσης ιδιαίτερης βαρύτητας είναι η παρατήρηση, ότι η ρίζα γαρ- στη πελασγική, σημαίνει βράχος και ότι το όνομα Γέργερη μπορεί να προέρχεται από επανάληψη αυτής της ρίζας. Δηλαδή σημαίνει το βραχώδες μέρος.
Ξεκινώντας την περιπλάνησή μας στην Γέργερη θα πρέπει να επισκεφτούμε την πηγή της Φουντάνας και τη Μάη Βρύση . Οι πηγές είναι κάτι σύνηθες στην περιοχή λόγω της μεγάλης ποσότητας νερού που υπάρχει στην περιοχή.
Είναι απαραίτητο να δούμε τους Νερόμυλους που υπάρχουν στον οικισμό, όπως ο Μύλος τον Αναστάσηδων. Οι νερόμυλοι στην Γέργερη και στην ευρύτερη περιοχή είχαν σημαντική επίδραση στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα. Ξεκίνησαν να κτίζονται οι πρώτοι νερόμυλοι τον 15ο αιώνα και στο πέρασμα του χρόνου φτάσαν τους 27. Λόγω της οικονομικής τους επίδρασης, στην αρχή τους εκμεταλλεύονταν οι Ενετοί ευγενείς (μέσω φορολογίας) και αργότερα στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ο Αγάς ή ο Τουρκοκρητικός ιδιοκτήτης.
Οι νερόμυλοι της περιοχής είχαν την παραγωγική δυνατότητα να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες σε αλεύρι 30.000 ανθρώπων το χρόνο. Γύρω από την κατασκευή και συντήρηση των μύλων αυτών, αναπτύχθηκε μια ολόκληρη τέχνη, αυτή του πελεκάνου, που ιδιαίτερα στην Γέργερη γνώρισε άνθηση. Στο Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας , μπορούμε να πληροφορηθούμε με περισσότερη ακρίβεια τα ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία των μύλων και της παράδοσης.
Από τα σημαντικά σημεία που πρέπει να επισκεφθούμε είναι η Εκκλησία του Άη Γιώργη, πολιούχου Άγιου της Γέργερης. Αν μάλιστα συμπέσει η ημερομηνία με της 3ης Νοέμβρη, όπου και γιορτάζει ο πολιούχος, θα γνωρίσουμε το γλέντι της Γέργερης και θα μας μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στην μνήμη μας. Είναι η μέρα που δοκιμάζουν τα καινούρια κρασιά, που ανοίγουν για πρώτη φορά τα βαρέλια, με τη συνοδεία λύρας, ασκομαντούρας, λαγούτου και μαντολίνου. Θα γνωρίσουμε την Κρητική Καντάδα, όπου γίνεται σε κάθε σπίτι που έχει Γιώργη που γιορτάζει.
Σημαντικό στοιχείο της παράδοσης είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι φτιαγμένα τα θυρώματα των σπιτιών. Στις πόρτες (πορτοσιές), στις καμάρες, στα ανώφλια όπου στα πελέκια κεντούσαν σχέδια ή χρονολογίες κλπ., δηλαδή "καμαρωτές και πορτοσιές κ' ανώφλια κεντημένα".
Πηγή: Οδηγός Ρούβα...Περιδιάβαση, Δήμος Ρούβα
